หน้าหลัก > ข่าว > เกร็ดความรู้ > (วันนี้ในอดีต) ๒๑ กันยายน วันเกิด เจ้าจอมมารดาเหม ในรัชกาลที่ ๕
(วันนี้ในอดีต) ๒๑ กันยายน วันเกิด เจ้าจอมมารดาเหม ในรัชกาลที่ ๕

ผู้ดูแลเว็บ สำนักศิลปวัฒนธรรม
2022-12-15 15:08:09


เจ้าจอมมารดาเหม เกิด วันที่ ๒๑ กันยายน ๒๔๐๗ อสัญกรรม วันที่ ๙ กรกฎาคม ๒๔๗๔ สิริอายุได้ ๖๗ ปี

เจ้าจอมมารดาเหม เป็นธิดาของพระยาธรรมสารนิติวิชิตภักดี (พลับ) แห่งสกุล “อมาตยกุล” กับคุณหญิงแสง ได้เข้าถวายตัวเป็นข้าบาทบริจาริกาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๒๑ ในขณะมีอายุได้เพียง ๑๔ ปี มีพระเจ้าลูกเธอ ๑ พระองค์ คือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิงเหมวดี

เจ้าจอมมารดาเหม เป็นนักร้องเสียงดี มีผีมือในการบีบนวด และการปรุงน้ำหอม ท่านได้รับราชการฉลองพระเดชพระคุณพระพุทธเจ้าหลวงในหน้าที่ถวายอยู่งานทุบ และการปรุงพระสุคนธ์ถวายตลอดรัชกาล สามารถปรุงได้หลายแบบตั้งแต่น้ำอบไทยธรรมดาจนถึงน้ำอบฝรั่ง เป็นสูตรที่คิดค้นขึ้นเอง น้ำอบที่ทรงโปรดมากก็คือ “น้ำอบสารภี” และตำราน้ำอบนี้ก็ได้ถ่ายทอดแก่ทายาทรุ่นต่อ ๆ มา ผลิตและจำหน่ายในนาม “น้ำอบนางใน” ติดต่อมาหลายปีจนกระทั่งเลิกกิจการไป นอกจากนี้ท่านยังได้สะสมแผ่นเสียงเพลงไทยโบราณไว้มากมายตั้งแต่ครั้งสมัยรัชกาลที่ ๕ และได้เป็นมรดกตกทอดแก่ลูกหลานสืบมา

หลังจากพระที่นั่งและตำหนักต่าง ๆ ในสวนสุนันทาได้สร้างแล้วเสร็จ ในปี พ.ศ. ๒๔๖๒ เจ้าจอมมารดาเหมได้ย้ายตามเสด็จพระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าเหมวดีมาประทับที่สวนสุนันทา พร้อมด้วยเจ้านายฝ่ายในและข้าบาทบริจาริกา ท่านอยู่ตำหนักเดียวกันกับพระองค์เจ้าเหมวดี ตำหนักจะอยู่ทางทิศตะวันตกชิดกำแพงถนนสามเสน ตั้งอยู่ระหว่างตำหนักพระองค์เจ้าวรลักษณาวดีและเรือนเจ้าจอม ม.ร.ว.สดับ ปัจจุบันตำหนักเดิมได้รื้อสร้างใหม่เป็นอาคารวิทยาลัยพยาบาลและสุขภาพ และวิทยาลัยนวัตกรรมและการจัดการ หรือที่เรียกอย่างเป็นทางการว่า “ตึกเหมวดีพิทักษ์” หรือ “ตึก ๓๗”