วันนี้ในอดีต - ๘ เมษายน ๒๔๗๕

วันสิ้นพระชนม์ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว กับพระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา ประสูติเมื่อวันที่ ๑๗ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๒๕ มีพระขนิษฐาร่วมพระมารดา ๓ พระองค์ ซึ่งมีพระนามที่คล้องจองกัน ได้แก่ ยุคลฑิฆัมพร ( สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์) นภาจรจำรัสศรี (พระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้านภาจรจำรัสศรี) มาลินีนภดารา (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ามาลินีนภดารา ศิรินิภาพรรณวดี กรมขุนศรีสัชนาลัยสุรกัญญา ) และนิภานภดล (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้านิภานภดล วิมลประภาวดี กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี)
.
สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ ทรงได้รับการศึกษาขั้นต้นทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษในราชสำนัก ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ส่งไปศึกษาวิชาการที่ประเทศอังกฤษ โดยได้เข้าศึกษาในมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ ทรงสอบได้ปริญญาโทเกียรตินิยมทางอักษรศาสตร์ และเสด็จกลับประเทศไทยเมื่อ พ.ศ.๒๔๔๙ ขณะทรงมีพระชนมายุ ๒๔ พรรษา
.
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ ทรงรับราชการครั้งแรก ในกรมพลัมภัง (กรมการปกครองในปัจจุบัน) กระทรวงมหาดไทย ระหว่างปี พ.ศ. ๒๔๕๓-๒๔๕๘ โปรดเกล้า ฯ ให้ทรงดำรงตำแหน่งสมุหเทศาภิบาล มณฑลนครศรีธรรมราช ซึ่งตั้งสำนักงานอยู่ที่เมืองสงขลา ท่านนับเป็นเจ้านายพระองค์แรก และพระองค์เดียวที่เป็นข้าหลวงต่างพระเนตร พระกรรณ แห่งพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ในฐานะสมุหเทศภิบาลมณฑลนครศรีธรรมราช และเป็นอุปราชปักษ์ใต้ ซึ่งมีอำนาจบังคับบัญชา มณฑลสุราษฎร์ธานี มณฑลนครศรีธรรมราช และมณฑลปัตตานี ระหว่างปี พ.ศ.๒๔๕๘-๒๔๖๘ รวมระยะเวลาที่ประทับอยู่ภาคใต้นานถึง ๑๕ ปี
.
พ.ศ. ๒๔๖๘ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเลื่อนพระอิสริยยศขึ้นเป็น "สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์" ทรงศักดินา ๕๐,๐๐๐ และในปีเดียวกัน โปรดเกล้าฯให้ทรงรั้งตำแหน่ง เสนาบดีกระทรวงมหาดไทย ต่อจากเจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) และในปี พ.ศ. ๒๔๗๓ ทรงดำรงตำแหน่งอภิรัฐมนตรี ที่ปรึกษาราชการแผ่นดิน
.
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ ทรงเป็นต้นราชสกุลยุคล โดยทรงเสกสมรสกับ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมเขตรมงคล พระธิดาใน สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช ทรงให้กำเนิดพระโอรสด้วยกัน ๓ พระองค์ คือ
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลฑิฆัมพร
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ
.
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ ประชวรด้วยพระโรคพระหทัย สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ ๘ เมษายน พ.ศ. ๒๔๗๕ และมีพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพเมื่อวันที่ ๑๒ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๗๖ ณ พระเมรุ  วัดเทพศิรินทราวาส