พระเจ้าบรมวงศ์เธอ
พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์
กรมพระจันทบุรีนฤนาถ
เสนาบดีกระทรวงพาณิชย์พระองค์แรก
มีพระนามเดิมว่า พระเจ้าลูกยาเธอ
พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์
ทรงเป็นต้นราชสกุล "กิติยากร"
ประสูติเมื่อวันที่ ๘ มิถุนายน ๒๔๑๗
เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ ๑๒ ใน
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
รัชกาลที่ ๕ กับเจ้าจอมมารดาอ่วม
(สกุลพิศลยบุตร)
ทรงเป็นพระราชโอรสรุ่นแรกที่เสด็จไปศึกษาต่อที่ประเทศอังกฤษเมื่อปี
๒๔๒๘ ร่วมกับ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์
(พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์)
กรมหลวงปราจิณกิติบดี
(พระองค์เจ้าประวิตรวัฒโนดม) และ
กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช
(พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช)
ทรงสำเร็จการศึกษาสาขาบูรพคดีศึกษา
(Oriental Studies) จากวิทยาลัยแบเลียล
(Balliol College) มหาวิทยาลัยอ็อกซ์ฟอร์ด
ในปี ๒๔๓๗
ทรงเริ่มรับราชการในกรมราชเลขานุการ
ต่อมาได้รับพระมหากรุณาธิคุณ โปรดเกล้าฯ
ให้สถาปนาขึ้นเป็นพระองค์เจ้าต่างกรม
มีพระนามกรมว่า กรมหมื่นจันทบุรีนฤนาถ
ดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ
ในปี ๒๔๖๓ สมัยรัชกาลที่ ๖
ทรงได้รับโปรดเกล้าฯ
ให้ดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงพาณิชย์พระองค์แรก
ทรงปรีชาสามารถในด้านการคลังและการเศรษฐกิจ
ส่งเสริมการออมทรัพย์โดยจัดตั้งคลังออมสินให้ราษฎรได้นำเงินมาฝาก
ทรงร่างกฎหมายวางระเบียบวิธีการศุลกากร
และทรงแก้ไขปรับปรุงภาษีสรรพากรให้ทันสมัย
และทรงจัดให้สุราและฝิ่นเป็นสิ่งผูกขาดของรัฐบาล
เพื่อเตรียมการที่จะบังคับให้การสูบฝิ่นเป็นสิ่งต้องห้ามในเวลาต่อมา
ปลายปี ๒๔๗๓
กรมพระจันทบุรีนฤนาถได้เสด็จไปรักษาพระองค์ที่กรุงปารีส
สาธารณรัฐฝรั่งเศส
และสิ้นพระชนม์ที่นั่น
แหล่งที่มา: https://guru.sanook.com/26257/