หน้าหลัก > ข่าว > เกร็ดความรู้ > เกร็ดประวัติศาสตร์ อันเกี่ยวเนื่องกับ พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา (ตอนที่ ๒)
เกร็ดประวัติศาสตร์ อันเกี่ยวเนื่องกับ พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา (ตอนที่ ๒)

ผู้ดูแลเว็บ สำนักศิลปวัฒนธรรม
2023-07-18 10:06:18



พระวิมาดาเธอฯ ประสูติในราชสกุลวงศ์ จึงทรงได้รับการศึกษามาเป็นอย่างดีตามแบบอย่างกุลสตรีในยุคสมัยนั้น เมื่อทรงเจริญพระวัยและได้รับการสถาปนาเป็นพระอัครชายาเธอ ได้ทรงพัฒนารูปแบบการประกอบอาหารและงานประดิษฐ์ต่างๆ ให้หลากหลายและวิจิตรบรรจงมากขึ้น
.
พระวิมาดาเธอฯ ทรงพระปรีชาสามารถในด้านการปรุงอาหารเป็นหนึ่งจนได้รับการยกย่องว่าทรงเป็น “เอตทัคคะทาง ด้านการทำกับข้าว” และได้ทรงรับราชการฉลองพระเดชพระคุณ ในหน้าที่กำกับดูแลห้องเครื่องต้นถวายพระพุทธเจ้าหลวงตราบจนสิ้นรัชกาล
.
ในการดูแลห้องเครื่องต้น พระวิมาดาเธอฯ ได้ฝึกให้หม่อมเจ้าหญิงลูกๆหลานๆ มีหน้าที่ในห้องพระเครื่องต้นไทย แบ่งฝ่ายกันดูแผนกยำ แผนกคาวหวาน แยกกันไป พะวิมาดาเธอฯ ได้ปรุงแต่งรสชาติ ค้นคิดและดัดแปลงชนิดของพระกระยาหารให้มีความหลากหลาย รวมทั้งการจัดแต่งให้สวยงามเมื่อจะเทียบโต๊ะเสวย
.
พระกระยาหารที่ทรงทำถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว นั้นพระอัครชายาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมขุนสุทธาสินีนาฏ ทรงทำสนองพระยุคลบาทด้วยความจงรักภักดี เช่นเดียวกับที่ทรงทำถวายพระโอรสและพระธิดา สำหรับพระองค์เองแล้วอย่างไรก็เสวยได้ เล่ากันว่า เมื่อคราวหนึ่งทรงซื้อเงาะ ๑๐๐ ผล ราคา ๑๐๐ บาท เพื่อที่จะคว้านเงาะตั้งเครื่องเสวยให้สมเด็จพระธิดาทุกพระองค์ ส่วนเครื่องเสวยของพระองค์เองไม่โปรดให้มีเงาะผลละ ๑ บาท เพราะแพงเกินไป ทรงรับสั่งว่า " ขอให้ลูกให้ผัวสุขสบายก็เป็นที่พอใจแล้ว " พระกระยาหารก็เหมือนกัน ข้าวเสวยของพระองค์เองโปรดอย่างข้าวกรากร่วงพรู ( ข้าวธรรมดา ) ส่วนพระกระยาหารของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และข้าวเสวยของสมเด็จพระธิดาทุกพระองค์ นุ่มเหมือนกันหมด ผลไม้ก็โปรดที่จะปอกเสวยเอง ไม่ต้องคว้านเหมือนกับอย่างเครื่องต้น จนเมื่อทรงพระชราจึงทรงให้คนอื่นปอกถวายและเงาะก็เปลี่ยนมาเป็นการคว้าน
.
ทรงพิถีพิถันในเรื่องเครื่องต้นที่จะตั้งถวาย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นอย่างยิ่ง ต้องทั้งสะอาด ปลอดภัย สวยงาม และมีรสชาติที่อร่อยด้วย ทรงระวังรอบคอบแม้ในรายละเอียดเล็ก ๆ น้อย ๆ เช่น ทรงจัดผลไม้ทั้งผลลงในภาชนะ ถ้าจะต้องใช้ใบไม้รอง จะทรงเลือกใบไม้หรือดอกไม้ที่ทานได้ เช่น ใบเล็บครุฑ ใบมะม่วง ใบชมพู่ เพราะว่าในใบไม้บางชนิดอาจมียางหรือสิ่งที่เป็นพิษแก่มนุษย์ที่จะเข้าไปโดยไม่ทันรู้สึกตัว จึงทรงงดเว้นโดยเด็ดขาด
.
พระอัครชายาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมขุนสุทธาสินีนาฏ ทรงกำกับห้องพระเครื่องต้น ทรงทำที่ในพระบรมมหาราชวัง และที่พระราชวังสวนดุสิต เมื่อช่วงปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ราชสำนักย้ายมาอยู่ที่พระราชวังสวนดุสิตเกือบจะเป็นการถาวร ด้วยเหตุนี้จึงกล่าวได้ว่า พระอัครชายาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมขุนสุทธาสินีนาฏ ได้สนองพระเดชพระคุณ ตลอดแผ่นดินจนสิ้นรัชกาล พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หั



พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราช ปดิวรัดา ทรงเป็นผู้เข้มงวดและเคร่งครัดในการทำงานเป็นยิ่งนัก ข้าหลวงทุกคนมีงานทำทั้งวัน ได้มีการกล่าวถึงพระวิมาดาเธอ ฯ ว่า “ท่านละเอียดมาก มีงานวันยังค่ำ ท่านหาเรื่องทำของท่านไป แต่เวลาไปโรงเรียน เราก็ต้องไป กลับมาก็มีเรื่องทำ ท่านไม่ให้อยู่เฉยเลย เพราะว่าท่านไม่บรรทมกลางวัน หาเรื่องทำแต่งานข้าหลวงเยอะ รื้อนั่นทำนี่ มหาดเล็กเข้าออกได้เช่นมาทำความสะอาด รื้อยกข้าวของประเภทงานหนักๆ สิ่งที่ทำเป็นประจำทุกวัน คือ ร้อยมาลัย ร้อยดอกไม้ทุกวัน เพราะสวนสุนันทามีดอกไม้มาก”
.
พระวิมาดาเธอฯ จะทรงควบคุมชี้แนะให้ข้าหลวงจัดดอกไม้ ร้อยมาลัยได้อย่างสวยงาม จนปรากฏว่าบรรดาข้าหลวงในพระตำหนักพระวิมาดาเธอฯ ได้รับหน้าที่ร้อยมาลัยสำหรับพระราชพิธีในวังหลวงเป็นประจำ เช่น พวงมาลัยพระแสง มีมากมายหลายพวง ระย้าใหญ่ๆ อุบะ หรือเย็บแบบ ฯลฯ